De Familieschool

Het fundament

De gemeente Amsterdam startte in 2019 een pilot met tien Amsterdamse Familiescholen op initiatief van wethouder Onderwijs, (jeugd)zorg en Armoedebestrijding Marjolein Moorman. In 2025 zijn er veertig Familiescholen actief in Amsterdam, waaronder acht ASKO Familiescholen, en zijn er op verschillende plekken in het land vergelijkbare Familiescholen in ontwikkeling.

De aanpak werkt, zo blijkt uit het onderzoek van de HvA en het Kohnstamm Instituut naar het welbevinden van kinderen op de Amsterdamse Familiescholen.

Iedere Familieschool werkt vanuit de eigen kracht en eigen behoeften. Maar alle Familiescholen zijn gebouwd op hetzelfde fundament:

De rijke dag van het kind

Voor alle kinderen (ook die op de voorschool) biedt de Familieschool een rijk en sterk activiteitenaanbod, binnen en buitenschools met toeleiding naar de wijk. Kinderen verbreden hun leefwereld en ontdekken hun talenten. Zo versterkt het zelfvertrouwen van de leerlingen en vergroten zij hun netwerk, waardoor zij beter in hun vel zitten en zich beter ontwikkelen.

Ouders als partner: we doen het samen

Ouders zijn gelijkwaardige partners van de school. Zij denken en doen mee in de ontwikkeling van de Familieschool en worden betrokken bij het onderwijs van hun kind(eren), waardoor zij hun kind kunnen ondersteunen en coachen ten behoeve van de ontwikkeling. School, ouders en de organisaties in de wijk werken samen aan een sterkere gemeenschap.

De basis van gezin en familie

De school heeft oog voor de thuissituatie van de kinderen. Samen met de maatschappelijke partners in de wijk bevorderen zij dat de kinderen opgroeien in een stimulerende en veilige omgeving. Waar nodig bieden wij met onze partners ondersteuning op het terrein van onder andere zorg, opvoeding en armoede.

Familieschool-coördinator

Om alle onderdelen van de Familieschool aan elkaar te verbinden en elkaar te laten versterken in een duurzaam geheel, is veel tijd en vooral veel aandacht nodig. Tijd en aandacht die een schoolleider vaak al kwijt is aan de onderwijskundige visie en dagelijkse gang zaken van de school. Om het brede aanbod van de Familieschool succesvol in te zetten, is een familieschool-coördinator onmisbaar op een Familieschool. Ze vormen een onmisbare schakel binnen de Familieschool en zijn wat ons betreft de sleutel tot succes.

Zo vroeg mogelijk naast het gezin staan

Het is belangrijk om vroegtijdig een goede band op te bouwen met ouders en daarom nauw samen te werken met de voorschool en kinderdagverblijven. Zo kunnen ouders, waar nodig, zo goed mogelijk worden ondersteund in hun thuissituatie en bij de begeleiding van hun kind. Ook is het zaak om van begin af aan te investeren in goede relaties met alle relevante instellingen in het sociaal domein en de zorg.

Professionalisering van Familieschool-teams

Het werken op een Familieschool vraagt van de teamleden meer dan alleen pedagogisch-didactische kennis. Ook inlevingsvermogen, cultuursensitiviteit en het op de hoogte zijn van de thuissituatie zijn onmisbaar. Leerkrachten zien de kinderen en hun ouders iedere dag. Hierdoor spelen zij een belangrijke rol bij de signalering van eventuele ondersteuningsbehoefte. Door de opgebouwde vertrouwensband zijn zij ook degene die op een laagdrempelige manier kunnen doorverwijzen naar de juiste ondersteuner.

Maar niet alleen de leerkrachten, ook  de schoolleider, conciërge, en IB’er: iedereen moet zich bewust zijn van waar leerlingen op school, maar ook thuis en in de wijk, tegenaan kunnen lopen.

Brugfunctionaris

Op de Familieschool signaleert, reageert en biedt de brugfunctionaris laagdrempelige ondersteuning of leidt toe naar oplossingen (partners, professionals en instanties) in de omgeving. Door het inzetten van een brugfunctionaris kunnen gezinnen eerder en sneller ondersteund worden bij hun vragen en zorgen. Hier gaat dus een preventieve werking vanuit. Er wordt niet alleen gekeken naar problemen, maar ook naar kansen. Brugfunctionarissen signaleren talenten en ontwikkelkansen van kinderen en leiden het gezin toe naar mogelijkheden om deze verder te ontplooien.

De kracht van de Familieschool is dat ieder teamlid in zekere zin een brug is: de leerkracht, de conciërge, de overblijfouder. Iedereen werkt aan de relatie met ouders, is alert op de uitdagingen en kansen voor de kinderen en hun ouders en iedereen kan gezinnen doorverwijzen naar de juiste ondersteuning.